شفافیت آراء نمایندگان مجلس؛ چرا ؟!
در رابطه با ماهیت نمایندگی نظریه های متفاوتی وجود دارد که یکی از آن ها موضوع وکالت است. یعنی وکیل بودن نماینده از جانب مردم، که امام راحل نیز در تذکرات خویش به این معنا توجه فرموده اند.
در اینکه نماینده، وکیل مردم است حرفی نیست، اما حقیقتاً باید دید منظور از وکالت چیست.
آیا منظور از وکالت، همان وکالت به معنای عقد شرعی است که التزام آور نیز می باشد یا بکاربردن مفهوم وکالت برای نمایندگان تنها به دلیل شباهت و تناسبی است که بین کار نماینده و کار وکیل وجود دارد و منظور واگذاری امری به فرد دیگریست.
اگر وکالت را به معنای عقد شرعی در نظر بگیریم، موکل باید حدود اختیارات و وظایف وکیل خود را معین کند و وکیل نیز همواره باید صلاح موکل خویش را مدنظر بگیرد.
وکالت نوعی عقد جایز است که هریک از طرفین می توانند آن را فسخ کنند در حالی که چنین حق فسخی برای مردم در انتخاب نماینده وجود ندارد.
علاوه بر این در بحث وکالت شرعی، وکیل باید از موکل خود تبعیت کند این در حالی است که در امر نمایندگی، مردم که در نقش موکلند، تابع وکیل (نمایندگان خود) می باشند.
وکیل در انجام عمل استقلال عمل ندارد و همواره در چارچوب خواست موکل خود است، در حالی که نماینده ازخود استقلال عمل دارد و طبق اظهار نظر و رأی خود عمل می نماید.
بنابراین وکالت در حوزه ی حقوق خصوصی اقتضائات خاص خودش را دارد، در حالی که همین وکالت در حوزه ی حقوق عمومی متفاوت خواهد بود.
اینکه بخواهیم وکالت را التزام آور تلقی کرده و از این امر نتیجه بگیریم که بحث شفافیت آراء نمایندگان نوعی عدم اعتماد به نمایندگان است و با ماهیت وکالت همخوانی ندارد، برگرفته از این است که ما بر امر وکالت نمایندگان که جزو حوزه ی حقوق عمومی است، ویژگی های حقوق خصوصی را بار می کنیم.
نکته ی دیگر اینکه شفافیت آراء نمایندگان لزوما به معنی عدم اعتماد نیست بلکه نوعی نظارت است.
امام خمینی (ره) می فرمایند: ما اگر نظارت نکنیم، یعنی ملت اگر نظارت نکنند در امور دولت و مجلس و همه چیز، اگر کنار بروند و بسپارند دست این ها و بروند مشغول کارهایشان بشوند، ممکن است یک وقت به تباهی بکشد.
ما باید ناظر باشیم به امور مردم، ملت باید ناظر باشد به اموری که در دولت می گذرد.
علاوه بر این، اصل مطالبه گری که بارها رهبری بر آن تاکید داشتند تنها از طریق شفافیت آراء امکان پذیر خواهد بود.
رهبری در رابطه با شفافیت می فرمایند: “مسئولان جز در موارد نظامی و امنیتی و مواردی که با دشمن مقابله داریم، باید شفاف باشند و هیچ رازی را از مردم پنهان نکنند. “
بنابراین شفافیت از یک طرف روح مطالبه گری را در مردم تزریق می کند و از سوی دیگر سبب دقت مضاعف مسئولین در تصمیم‌گیری ها می‌شود.